حلیم (سفره افطار)

    طرز تهیه حلیم

(هلیم)

یکی از غذاهای پرمصرف و محبوب در ماه مبارک رمضان حلیم است. حلیم از معروف‌ترین غذاهای سنتی ایرانی است که معمولا در سفره افطار به عنوان پیش‌غذا و در سحرگاهان به عنوان سحری مصرف می‌شود. حلیم انواع مختلف دارد و مواد اولیه آنها با یکدیگر متفاوت است. برای تهیه حلیم گندم از گندم، پیاز و گوشت گوساله سردست یا مرغ و مقداری روغن استفاده می‌شود.

مواد لازم برای ۸ نفر:

گوشت گوسفند (بهتره گوشت سردست باشه که چربی آن کمی بیشتره ):۵۰۰ گرم
گندم پوست گرفته :۵۰۰ گرم
نمک :یک قاشق غذا خوری
دارچین :یک قاشق چای خوری
روغن حیوانی یا کره :حدود ۵۰ گرم
کره یا روغن حیوانی ،شکر ،دارچین وکنجد،خلال پسته وبادام برای تزیین :به میزان لازم

طرز تهیه :

گندم را از شب قبل خیس می کنیم .
حدود دو قاشق روغن کف قابلمه می ریزم وگوشت ها را کمی تفت می دهیم.
سپس گندم را به آن اضافه می کنیم وحدود ۸ لیوان آب جوش به آن اضافه می کنیم .
بعد ابتدا شعله را زیاد می کنیم تا به جوش بیاد .سپس حرارت را خیلی خیلی کم می کنیم ودر قابلمه را می گذاریم تا حدود ۵ ساعت گوش وگندم بپزه .در این مدت اصلا محتویات دیگ را هم نمی زنیم .گاهی هم به آن سر می زنیم تا اگه اب آن کم شده باشه کمی آب جوش به ان اضافه کنیم .گندم وقتی خوب پخته می شه به اصطلاح می شکفه که در تصویر هم مشاهده می کنید.

گوشت ها را از قابلمه خارج می کنیم .ومی گذاریم کمی حرارت آن کم بشه واز داغی در بیاد .
گوشت ها را ریش ریش می کنیم وگندم ها را با گوشت کوب برقی یا غذا ساز کاملا نرم می کنیم .در موقع ریختن در غذا ساز اگه گندم ها خیلی سفت بود کمی آب جوش به آن اضافه می کنیم تا خوب له بشه .

حالا گندم وگوشت هارا (کمی از آن را برای تزیین کنار می گذاریم ) را با هم مخلوط می کنیم وحدود نیم ساعت روی حرارت به هم می زنیم .

دراین فاصله دارچین وروغن یا کره ونمک را هم اضافه می کنیم (اگه گوشت خیلی چرب بود از ۵۰ گرم کمتر می ریزیم ).وقتی حالت کشدار پیدا کرد حلیم ما حاضره .به همین سادگی

روی آن را بهتره روغن حیوانی بریزیم وبعد با کنجد ،خلال پسته ،خلال بادام ودر صورت تمایل شکر ودارچین تزیین میکنیم .

راز و رمز یک حلیم خوشمزه و جا افتاده:

• گندم هلیم باید از نوع مرغوب و سفید باشد که رنگ هلیم تیره نشود.

• از بلغور گندم نیز می توان استفاده کرد ولی باید آن را کاملاً پاک کرد تا ریگ یا گندم سفت و غیره در آن نباشد. البته بلغور هم باید از نوع مرغوب و سفید باشد و مطمئن باشید که بلغور گندم است نه جو.

•  گوشت هلیم بهتر است از سر دست گوسفند باشد و آن را تکه کنید و درسته بپزید تا ریش ریش آن کوتاه نشود.

• در هلیم پزی ها از گوشت قلوه گاه و گردن نیز استفاده می شود. در منزل هم می توان از این نوع گوشت استفاده کرد ولی هلیم چرب و سنگین می شود.

• در صورتی که گوشت هلیم چرب بود و می خواستید کم چرب تر باشد باید آب گوشت را برای چند دقیقه در فریزر گذاشت و روغن را برای چند دقیقه در فریزر گذاشت و روغن روی آب آن را جدا کرد و از آبگوشت کم چرب استفاده کرد.

• گوشت هلیم را فقط باید کوبید و نباید چرخ کرد یا در غذاساز ریخت چون کشدار بودن هلیم کم می شود.

• هلیم باید کم نمک باشد ولی بی نمک نباشد چون بی مزه می شود و مزه ی آب می دهد .

• اگر بخواهیم هلیم کمی دانه دار باشد (که در اکثر شهرستان ها اینگونه است) یا فقط مقداری از گندم پخته و چرخ شده را از صافی بگذرانیم و یا تمام آن را بعد از چرخ شدن با گوشت مخلوط کنید.

• اگر از نخود استفاده می کنید و گندم و نخود را از صافی رد می کنید می توانید پوست نخود را نگیرید چون بعد از صاف کردن پوست آن همراه با سبوس گندم گرفته می شود.

• برای هم زدن هلیم حتماً باید از قاشق چوبی استفاده کنید، چون راحت تر و روان تر هم می خورد.

• به کفگیر چوبی هلیم پزی تُخماق می گویند.

• برای هلیم خانگی بعد از مخلوط کردن گوشت کوبیده و گندم و نخود (در صورت تمایل) و آب گوشت و اندازه کردن آب آن می توان از گوشت کوب برقی برای راحت تر کردن کار استفاده کرد.

•  برای پخت هلیم با گوشت بوقلمون و یا مرغ نیز روش پخت همان روش پخت گوشت گوسفند می باشد که فقط برای پخت از یک تکه دارچین درسته استفاده کنید تا گوشت بوقلمون خوش بوتر شود و مزه ی بهتری بدهد.

• برای تهیه ی هلیم شیر، گندم یا بلغور گندم را در شیر خیس کرده و پخته و طبق دستور آن را بپزید.

• برای تهیه ی هلیم برنج به جای گندم از برنج و یا آرد برنج استفاده می شود، نوعی هلیم است که در قدیم رواج داشته و برای افرادی که منع مصرف گندم دارند مناسب می باشد.

• هلیم بادمجان، با گوشت و بادمجان کبابی یا کم سرخ شده و پیاز داغ و کشک تهیه می شود.

• برای پختن هلیم سبک تر می توان مقدار گندم را زیاد تر و یا گوشت را کمتر کرد.

• برای آرایش روی هلیم ( بسته به ذائقه) می توان از:

          شکر، دارچین و روغن
          گوشت بوقلمون، شکر، دارچین و روغن
          گوشت بوقلمون، روغن، نمک، فلفل و دارچین
          شکر، دارچین، روغن و نخود استفاده کرد.

نکته:
 هر دو املای حلیم و هلیم رایج است.

خواص حلیم :

حلیم یک غذای پرکالری محسوب می‌شود. 100 گرم حلیم190 کالری انرژی دارد و حاوی 6 گرم پروتئین10 گرم چربی20 گرم کربوهیدرات 1 میلی‌گرم آهن و 9 میلی‌گرم کلسیم است.

حلیم به دلیل داشتن گندم، علاوه بر خاصیت سیرکنندگی بالا منبع بسیار خوب روی، منیزیم، آهن و نیاسین است. البته اگر در تهیه این غذا از گندم سبوس‌دار که فیبر زیادی دارد استفاده شود، در بهبود برخی از بیماری‌های دستگاه گوارش، سرطان روده و سینه موثر خواهد بود. فیبر موجود در گندم سبوس‌دار کاهش کلسترول خون، کاهش فشارخون، کنترل قندخون، کاهش احتمال لخته شدن خون باعث سلامت بهتر قلب و کاهش بیماری‌های قلبی می‌شود. همچنین برای پیشگیری از یبوست و سرطان مثل سرطان روده بزرگ مفیداست. همچنین گندم سبوس‌دار دارای خاصیت ضدانگلی است و از بروز حساسیت‌ها و عدم تحمل غذایی مثل سندرم روده تحریک‌پذیر، التهاب مفاصل و بیماری‌های عصبی جلوگیری می‌کند.

نخود هم که در پخت برخی انواع حلیم به کار می‌رود غنی از فولات، ویتامین6B ویتامینC و روی است.

10 آدابی که هنگام خوردن حلیم باید رعایت کرد:

1-‌ در خوردن حلیم مراقب وزن خود باشید یک پیاله حلیم تقریبا 150 کالری انرژی دارد که اگر با یک قاشق شکر، یک کف دست نان و روغن مصرف شود، 350 تا 300 کالری انرژی دارد.

2- حلیم یک غذای سالم و بسیار مقوی است، اما اگر دچار افزایش قند یا چربی خون هستید باید توجه داشته باشید که شکر و روغن با آن استفاده نکنید یا در حداقل ممکن مصرف کنید.

3- اگر می‌توانید حلیم را در منزل و با استفاده از جوانه گندم یا حداقل گندم سبوس‌دار تهیه کنید.

4- حلیم مانده را مصرف نکنید، زیرا اگر حلیم چند ساعت یا چند روز بماند مواد نشاسته‌ای آن غیرقابل هضم می‌شود و نشاسته آن به نشاسته مقاوم تبدیل می‌شود و موجب ناراحتی‌های گوارشی می‌شود.

5- برخی در پخت حلیم از جوانه گندم استفاده می‌کنند. این حلیم به دلیل داشتن جوانه گندم، علاوه بر خاصیت سیرکنندگی بالا منبع بسیار خوب انواع ویتامین‌ها و املاح است. از سوی دیگر با توجه به فعل و انفعالاتی که طی جوانه زدن در دانه گندم اتفاق می‌افتد میزان کالری جوانه گندم به مقدار زیادی کاهش می‌یابد که یکی از مزایای حلیم غنی شده نسبت به حلیم‌های رایج است.

6- حلیم یک منبع عالی پروتئین بوده و از غذاهایی است که دیر هضم می‌شود. به همین علت مصرف آن در سحر موجب می‌شود تا مدت‌ها احساس گرسنگی نکنید.

7- در هنگام افطار حلیم را با شکر و روغن زیاد نخورید، زیرا باعث تحریک معده، اضافه وزن و نیز عطش شدید می‌شود. اغلب این تشنگی را با نوشیدن مقادیر زیاد آب و نوشیدنی‌های سرد جبران می‌کنند. این کار باعث رقیق شدن شیره معده و تاخیر هضم غذا می‌شود. عاقبت این رفتار نفخ شکم و سایر ناراحتی‌های گوارشی است.

8- حلیم به علت داشتن گندم، نخود (در صورت وجود) و گوشت منبع خوب آهن بوده و برای زنان، دختران جوان و افرادی که در معرض کم‌خونی هستند، توصیه می‌شود.

9- پس از خوردن حلیم بلافاصله دراز نکشید، زیرا این غذا دیر هضم است و باعث می‌شود دچار سوزش و ناراحتی معده شوید.

10- و بالاخره، در ماه رمضان سر هر کوچه دیگ حلیم بر‌پا می‌شود، اما به آنان اعتماد نکنید و حلیم را فقط از واحدهای صنفی مجاز به عرضه حلیم خریداری کنید. زیرا برخی سودجویان در محل‌های غیربهداشتی حلیم‌های غیربهداشتی و بی‌کیفیت طبخ کرده و محصول را به همه جا توزیع می‌کنند و فروشنده نیز آن‌را به قیمت غذاهای سالم و بهداشتی به فروش می‌رساند. برای حفظ سلامت خود از این اماکن حلیم نخرید.